PROGRAMY PRACY WYCHOWAWCZO-DYDAKTYCZNEJ

Nauczyciele realizują w grupach:

Programy pracy wychowawczo-dydaktycznej:

– „Planeta dzieci”– Jolanta Wasilewska

 – „Zabawy z porami roku”– Iwona Grygorowicz

– „Rozwój-Wychowanie-Edukacja”– Anna Stalmach-Tkacz, Karina Mucha

oraz programy własne:

• program adaptacyjny – mający na celu złagodzenie stresów i ewentualnych trudności związanych z rozpoczęciem edukacji przedszkolnej
  i integracją w grupie,
• program wychowawczy – skoncentrowany na tworzeniu właściwych relacji społecznych, oraz niwelowaniu ewentualnych zachowań niepożądanych wśród dzieci,
• program profilaktyki zdrowotnej – mający na celu rozpowszechnianie i propagowanie zdrowych nawyków,
• program działalności plastycznej,
• program przyrodniczy.

Aby zrealizować obowiązujące treści programowe, wykorzystywane są metody aktywne, problemowe, twórcze oraz tradycyjne. Wszystkie metody pracy z dzieckiem uwzględniają podstawową formę jego aktywności, tj. zabawę. Organizacja pracy nauczyciela z wykorzystaniem ww. metod uwzględnia wielostronny rozwój dziecka.

METODY PRACY WYCHOWAWCZO-DYDAKTYCZNEJ

Stosowane w naszym przedszkolu metody i formy pracy są nowoczesne i zapewniają wychowankom osiągnięcie sukcesów rozwojowych w atrakcyjny, twórczy i aktywny sposób.

Podstawowymi formami organizacyjnymi pracy w naszym przedszkolu jest działalność:

– indywidualna

– zespołowa

– zbiorowa (praca z całą grupą)

Natomiast podstawową i najważniejszą formą aktywności dziecka jest zabawa, która jest dominującą w wychowaniu przedszkolnym. Nauczyciele w naszej placówce w planowaniu pracy wykorzystują szereg różnorodnych metod celem uatrakcyjnienia realizowanych sytuacji edukacyjnych. Dobór metod zależy od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie umiejętności zaplanowaliśmy kształcić w danej chwili. Zatem najlepszymi metodami są te, które aktywizują i motywują dziecko oraz umożliwiają praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy. Zarówno wszystkie metody, jak
i techniki służą wspomaganiu wszechstronnego rozwoju dziecka rozbudzając jego aktywność twórczą, zapewniając pozytywną motywację do podejmowania zadań, a tym samym rozwijają wiarę we własne siły i możliwości.

METODY STOSOWANE W NASZYM PRZEDSZKOLU

Metody czynne:
– metoda samodzielnych doświadczeń,
– metoda kierowania własną działalnością dziecka,
– metoda zadań stawianych dziecku.

 Metody oglądowe:
– obserwacja i pokaz,
– osobisty przykład nauczyciela,
– udostępnianie sztuki – dzieła plastyczne, przedstawienia teatralne, ilustrowane artystycznie utwory literackie, koncerty muzyczne.

 Metody słowne:
– rozmowy,
– opowiadania,
– zagadki,
– objaśnienia i instrukcje,
– sposoby społecznego porozumiewania się,
– metody żywego słowa.

 Metody aktywizujące:
– burza mózgów,
– metoda projektów,
– gry dydaktyczne.

 Codzienną praktykę pedagogiczną wzbogacamy o nowatorskie metody:

Dziecięca matematyka wg metody E.Gruszczyk -Kolczyńskiej i E.Zielińskiej

Wiek przedszkolny jest najlepszym okresem do wspomagania dzieci w rozwoju umysłowym. Celem metody Edyty Gruszczyk Kolczyńskiej jest właśnie wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci. Efektywność wspomagania rozwoju, a także wyniki edukacji matematycznej zależą od dopasowania treści kształcenia do możliwości intelektualnych dzieci. W swojej pracy z dziećmi wykorzystuję treści programowe zawarte w „Dziecięcej Matematyce”. Jest to program dla przedszkoli, klas zerowych i placówek integracyjnych. W tym programie treści kształcenia podzielone są na 14 bloków tematycznych. Są to:

1. Orientacja przestrzenna.

2. Rytmy i rytmiczna organizacja czasu.

3. Przyczyna i skutek. Przewidywanie następstw.

4. Kształtowanie umiejętności liczenia obiektów.

5. Dodawanie i odejmowanie, rozdawanie i rozdzielanie po kilka.

6. Klasyfikacja.

7. Pomaganie dzieciom uświadomieniu sobie stałej liczby elementów w zbiorze, chociaż obserwują one zmiany sugerujące, że przedmiotów jest więcej lub mniej. Równoliczność. Przybliżanie dzieciom aspektu kardynalnego liczby.

8. Ustawianie po kolei, numerowanie. Przybliżanie dzieciom aspektu porządkowego liczby.

9. Długość: kształtowanie umiejętności mierzenia i pomaganie dzieciom w uświadomieniu sobie stałości długości.

10. Intuicje geometryczne.

11. Kształtowanie odporności emocjonalnej dzieci i zdolności do wysiłku intelektualnego.

12. Pomaganie dzieciom w uświadomieniu sobie stałej ilości płynów,chociaż po przelaniu wydaje się, że jest więcej lub mniej. Mierzenie ilości płynów

13. Waga i ważenie.

14. Układanie i rozwiązywanie zadań z treścią. Zapisywanie czynności matematycznych w sposób dostępny dla sześciolatków.

Pedagogika zabawy wg Klanzy

Chusta wykorzystywana w tej metodzie przypomina zszyty z kilku trójkątnych kawałków mocnego materiału w różnych kolorach kolorowy spadochron. Ma kształt koła, na środku może być mały otwór. Jest prostą, a zarazem intrygującą pomocą dydaktyczną, proponowaną przez Polskie Stowarzyszenie Pedagogów i Animatorów KLANZA. Zabawa z chustą może przybierać różne formy, zawsze jednak dostarcza wielu wrażeń uczestnikom. Może być wykorzystana w sali lub w plenerze, podczas pracy z każdą grupą wiekową. Kolorowa chusta daje wiele możliwości, trzeba tylko puścić wodze fantazji. Wyszczególniono następujące grupy zabaw:

1. Zabawy ułatwiające wzajemne poznanie i integrujące grupę – umożliwiają zapamiętanie imion i wymianę podstawowych informacji o sobie.

2. Zabawy ćwiczące współdziałanie – integrują grupę poprzez dążenie do osiągnięcia wspólnego celu, zachęcają do nawiązania kontaktów i współpracy.

3. Zabawy ćwiczące refleks i spostrzegawczość – wymagają skupienia uwagi, ćwiczą szybkie reakcje na określony sygnał lub znak.

4. Zabawy ćwiczące zwinność i zręczność – rozwijają takie cechy charakteru jak: pewność siebie, wiara we własne siły i odwaga.

5. Zabawy oparte na zaufaniu do grupy – pozwalają doświadczyć bycia grupie.

6. Zabawy wprowadzające odprężenie i relaks – wywołują dobry nastrój i psychiczne odprężenie.

7. Zabawy ćwiczące sprawność manualną – rozwijają precyzję ruchów.

8. Zabawy ćwiczące umiejętność rozpoznawania kolorów.

9. Zabawy w ganianego – wpływają na ogólną motorykę organizmu, ćwiczą szybkość oraz wytrzymałość.

10. Zabawy oparte na zgadywaniu – ćwiczą percepcję wzrokową, pamięć i spostrzegawczość.

11. Gry – uczą zasad i ich przestrzegania.

12. Zabawy wymagające dodatkowych rekwizytów – rozwijają wyobraźnię, modyfikują zabawy już istniejące.

13.Zabawy przy muzyce

Metoda Knillów

Metoda Knillów jest drogą do nawiązywania porozumienia z osobami, które wydają się być niezdolne do kontaktu lub niezainteresowane ludźmi. Pierwszym kanałem porozumienia może być dotyk.Stosowana jest jako metoda wspomagająca terapię dla osób ze spektrum autyzmu . Dzieci mogą uczestniczyć w zajęciach metodą Knillów kilka razy w tygodniu lub codziennie. Zajęcia pomagają dziecku nabywać:

• poczucia bezpieczeństwa,
• świadomości własnego ciała,
• wrażliwości na wzajemnie wysyłane sygnały,
• nawiązywać kontakt i komunikować się,
• podejmować aktywność.

Twórcy metody to małżeństwo Knillów : Christopher i Marianna.

Christopher Knill przez wiele lat pracował z osobami z ciężkimi zaburzeniami w rozwoju ruchowym, poznawczym i społecznym. Podstawowe założenia metody Christopher Knill opisuje w książce „Dotyk i komunikacja” gdzie czytamy, że dotyk i ruch budują podstawy emocjonalnego rozwoju dziecka. Najbardziej wrażliwym kanałem przez który odbieramy świat jest skóra a wrażenia dotyku są najwcześniejszymi doświadczeniami, które odbiera już noworodek. Poprzez kontakt fizyczny z opiekunem dziecko nabywa bazowe poczucie bezpieczeństwa, pewność siebie i otwartość na świat. Poprzez ruch kierujemy uwagą dziecka i pobudzamy jego zainteresowanie. Według Knillów kluczowa w takich wczesnych relacjach jest responsywność opiekuna. Opiekuna można nazwać responsywnym, kiedy potrafi odczytać komunikat dziecka, zrozumieć i odpowiedzieć adekwatną reakcją np. dziecko na widok mamy wchodzącej do pokoju zwraca się w jej stronę i podnosi ręce nad głowę – mama odczytuje komunikat jako „podnieś mnie
i przytul” – po czym reaguje pozytywnie i w adekwatny sposób, mówi np. „Chcesz na rączki? Chodź do mamy!”, podnosi i przytula. Zdarza się, że małe dzieci nie wysyłają komunikatów w ogóle – są bierne lub wysyłają je w niezrozumiały sposób np. kiedy mama wchodzi do pokoju, dziecko tupie nogami i rzuca zabawką, żeby być podniesionym i przytulonym – mama nie może odczytać tego sygnału w adekwatny sposób i także reakcja będzie nieadekwatna np. „Nie wolno rzucać lalką!”. Dziecko czuję się niezrozumiane a rodzic zawiedziony. Kiedy trudno jest odczytywać komunikaty wysyłane przez dziecko, rodzic i dziecko mają trudność w komunikowaniu wzajemnej miłości i zainteresowania. Wynikiem tego jest odosobnienie dziecka, które może powodować stereotypowe zachowania, pasywność a nawet agresję lub autoagresję. Dla takich rodzin pomocna może okazać się metoda Knill.

Metoda Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne

Metoda Ruchu Rozwijającego stworzona została przez fizjoterapeutkę Weronikę Sherborne. Podstawą metody jest ruch i kontakt z dorosłym. Wielu dorosłych i dzieci ceni w metodzie prostotę i naturalność oraz sporą dawkę radosnej zabawy. Jest bardzo rozpowszechniona i popularna w Polsce, wykorzystywana głównie w pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwoju, jako metoda wspomagająca terapię.

Korzenie metody wiążą się z Rudolfem Labanem, który żył na przełomie XIX i XX wieku i został uznany za pierwszego współczesnego choreologa. Laban podjął próbę uporządkowania i zapisania ruchu. Proponował umiejscawiać ruch na osiach: przód – tył, prawo – lewo, góra – dół oraz na płaszczyznach: drzwiowej, stołowej i poprzecznej. Te elementy w połączeniu dają sześcian. W późniejszym czasie Laban umieszczał ruch w dwudziestościanie, twierdząc, że zapisuje wszystkie możliwości ruchowe człowieka.

Weronika Sherborne dodała do analizy ruchu cele pedagogiczne. Najwyższym celem oddziaływania przez ruch było dla niej budowanie osobowości poprzez budowanie więzi oraz stymulowanie prawidłowego rozwoju i korygowanie zaburzeń. Metoda jest naturalna i prosta ze względu na to, że wywodzi się z dziecięcego baraszkowania, które jest naturalną zabawą dziecka z dorosłym we wczesnym dzieciństwie – nazywane są tak wszystkie zabawy w bliskim kontakcie tj. gilgotanie, podrzucanie, siłowanie się.Ćwiczenia Ruchu Rozwijającego wpływają pozytywnie na: świadomość własnego ciała, świadomość przestrzeni i działania w niej, dzielenie przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywanie z nimi kontaktu. Sherborne i Laban za bardzo istotną uznali świadomość własnego ciała a zwłaszcza środka ciała. Wiele dzieci z zaburzeniami rozwoju ma zaburzoną świadomość ciała, co uniemożliwia im prawidłowe kontrolowanie własnych ruchów. Dziecko dzięki tej metodzie poznaje swoje ciało, uczy się orientacji w przestrzeni, koordynacji ruchów. Ćwicząc z drugim człowiekiem uczy się współpracy, nawiązywania kontaktu, dzielenia radości z innymi (umiejętności społeczne). Dodatkowo dziecko buduje zaufanie do siebie i opiekuna, poczucie sprawstwa, poczucie własnej wartości i poczucie bezpieczeństwa, które wyzwala twórczość.

Metoda aktywnego słuchania muzyki wg Batti Strauss

Batii Strauss pragnęła przybliżyć dzieciom muzykę klasyczną i po wielu latach poszukiwań znalazła na to skuteczny sposób. Stworzyła metodę aktywnego słuchania muzyki. Dzieci słuchają utworu i wykonują proste ruchy rytmiczne siedząc albo ruchy taneczne według wskazówek nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych, są to proste ruchy, ilustrujące krótkie opowiadanie związane z każdym utworem muzycznym. Metoda Batii Strauss daje dzieciom okazję uczestniczenia w utworze muzycznym, przeniknięcia do jego struktury, a w konsekwencji radosny i rozumny odbiór dzieła. Dzieci odczuwają i przeżywają radość wspólnoty tworzenia, dostępną, jakby się mogło wydawać, tylko artystom. Metoda aktywnego słuchania muzyki pozwala na swobodną zamianę ról, jakie mogą pełnić dzieci w danym utworze muzycznym, raz występując w roli wykonawcy, a za chwilę wcielając się w dyrygenta. Dzięki tej metodzie, kształcą swoją wyobraźnię dźwiękową. A utwór, mimo wielokrotnego słuchania nie traci na atrakcyjności. Słuchanie muzyki metodą Batii Strauss integruje różne formy aktywności: słuchanie, granie, tańczenie i śpiewanie z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych. Pozwala w sposób niewerbalny odkryć różne aspekty dzieła muzycznego: jego formę, tempo i rytm oraz dynamikę i barwę oraz w stosunkowo krótkim czasie osiągnąć cel zamierzony przez nauczyciela.

Autorka podaje następujące etapy pracy z utworem:
1.Fabularyzowanie muzyki połączone z prostymi ruchami rytmicznymi.
2.Realizacja w tańcu.
3.Gra na instrumentach.
4.Połączenie tańca z instrumentacją.
5.Mówienie o muzyce.

Oto niektóre utwory opracowane przez Batii Strauss:
·Country dance – J. F. Handel,
·Fiesta Aymara – mel. ludowa – Argentyna,
·Galop – D. Kabalewski,
·Taniec węgierski – J. Brahms,
·Polka Italiano – S. Rachmaninow, 
·Le Basque – ar. J. Galway, 
·Pizzicato – L. Delibes,
·Marsz turecki – L. van Beethoven,
·Marsz Radeckiego – J. Strauss.

Bajkoterapia

Ta metoda polecana jest szczególnie dzieciom. Dzięki mocy słowa dzieci mają możliwość uspokojenia się, poznania czegoś nowego, nauczenia się ciekawych rzeczy. Za pomysłodawcę tej terapii uznaje się Bruno Bettelheima .Przeprowadzał on długoletnie badania, dzięki którym stwierdził, że opowieści muszą przede wszystkim zaciekawić odbiorcę i uruchomić wyobraźnię. Z pomocą bajkoterapii można pomóc dziecku w pozbyciu się jego problemów, bajka musi zadziałać na dziecko i zachęcić do myślenia nad danym problem, który powinien przypominać problemy dziecka.

Typów bajek jest bardzo wiele, każda metoda ma działać na inne problemy. W związku z tym bajki można podzielić na relaksacyjne, psychoterapeutyczne czy psychoedukacyjne. Bajki mają na celu pomóc dzieciom, którym nie potrafią pomóc rodzice. Na terapii dzieci mogą samodzielnie czytać bajki lub mogą ich słuchać. Musi to być jednak rzetelna praca.

Czytanie bajek ma wiele zalet, do których zaliczyć można:

• pokonywanie swoich leków i słabości;
• pozytywne myślenie;
• zrozumienie swoich uczuć;
• porzucenie poczucia samotności;
• rozumienie świata i jego problemów;
• identyfikację z bohaterem pozytywnym;
• chęć pracy nad sobą;
• wyrobienie poczucia własnej wartości;
• odczuwanie miłości;
• możliwość i chęć pokonywania trudności.

Czytając bajki, dziecko ma możliwość obserwacji świata, budowania pozytywnego podejścia do innych ludzi, pogłębiania i zdobywania nowej wiedzy na bardzo różne tematy. Za pomocą bajki dziecko uczy się nazywać emocje: strach, gniew, złość, wstyd, smutek. Dzieci zaczynają rozumieć, że popełniają błędy i starają się je rozwiązywać i radzić sobie z nimi.

Czytając dziecku bajki, umacniamy w nich poprawne i pozytywne wartości, takie jak: tolerancja, przyjaźń, pomoc czy uczciwość. Bajkę należy potrafić czytać. Należy także obserwować dziecko i jego reakcje. W bajkoterapii czytający powinien umieć zwracać uwagę na to, co bardziej zaakcentować. Nie powinno się przestawać czytania bajki albo przerywać. Po przeczytaniu bajki dziecko powinno samo zacząć rozmowę na jej temat. Jeżeli tego nie zrobi, należy dać mu czas.
Ruch jest naturalną potrzebą każdego dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym, a przede wszystkim dla dzieci upośledzonych umysłowo. Jest istotny w ich rozwoju fizycznym. Dziecku także trudno się skoncentrować na jednej czynności, co wymaga częstych zmian metod pracy, a zabawy ruchowe są w tym pomocne. Bardzo ważne są zabawy w parach, pozwalają one na rozwijanie inwencji twórczej u dzieci, dają możliwość samowyrażenia najpierw siebie, potem sprawdzenia własnych możliwości i porównania z możliwościami innych dzieci.
Ważne jest, aby po intensywnych ćwiczeniach gimnastycznych i ruchowych znalazło się miejsce na rozluźnienie mięśni, relaksację organizmu, uspokojenie i wyciszenie nagromadzonych emocji. Np. chwila spokojnej muzyki, kilka wdechów i wydechów.

Metoda zabaw paluszkowych

Niewątpliwą zaletą tych zabaw jest to, że możemy bawić się nimi wszędzie, nie potrzeba specjalnego miejsca, aby je przeprowadzić. Dzięki temu mogą się okazać bardzo przydatne podróży, w poczekalni u lekarza, czy też wszędzie tam, gdzie nie mamy zabawek.
Jednak najważniejsze w wypadku zabaw paluszkowych jest to, że dzięki zabawnej formie wierszyków i prostej możliwości zilustrowania ich gestem, zarówno dzieciom, jak i dorosłym
*Poprawiają sprawność manualną, niezbędną przy nauce pisania, mogą być stosowane jako wstępny etap tej nauki lub w ramach terapii u dzieci z obniżoną sprawnością.

*Wierszyki wzbogacają słownictwo dziecka, wpływając na rozwój mowy.
*Pogłębiają więź emocjonalną między rodzicem a dzieckiem.
*Uczą się podstaw komunikowania się.
*Pomagają się zrelaksować i skoncentrować na konkretnej czynności, co małym dzieciom często przychodzi z trudem.